Dị ứng đạm sữa bò và những thông tin dành cho mẹ

Dị ứng đạm sữa bò là một trong những vấn đề dinh dưỡng thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đặc biệt trong những năm tháng đầu đời. Vậy dị ứng đạm sữa bò có thật sự nguy hiểm? Nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng này? Cha mẹ nên làm gì khi phát hiện con có dấu hiệu dị ứng?

Hiểu đúng về dị ứng đạm sữa bò ở trẻ?

Dị ứng đạm sữa bò ở trẻ nhỏ là tình trạng hệ miễn dịch phản ứng quá mức với các protein có trong sữa bò. Khi bé uống sữa hoặc dùng các thực phẩm có nguồn gốc từ sữa bò, cơ thể sẽ nhầm lẫn những protein này là “chất lạ” và kích hoạt cơ chế phòng vệ. Kết quả là trẻ có thể xuất hiện các biểu hiện dị ứng như: nổi mẩn đỏ, phát ban, nôn ói, đầy hơi, tiêu chảy hoặc quấy khóc bất thường.

Tình trạng này thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ dưới 12 tháng tuổi, khi hệ miễn dịch còn non nớt và chưa hoàn thiện. Không chỉ xảy ra khi uống trực tiếp sữa bò, dị ứng còn có thể xuất hiện khi bé sử dụng các loại sữa công thức có chứa đạm sữa bò, do cơ thể vẫn nhận diện đây là tác nhân gây phản ứng.

Việc phát hiện sớm và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng phù hợp đóng vai trò rất quan trọng trong việc giúp trẻ hạn chế các phản ứng dị ứng nghiêm trọng, đồng thời tạo điều kiện cho trẻ phát triển khỏe mạnh và toàn diện. Trên thực tế, nhiều bé có thể tự hết dị ứng đạm sữa bò khi lớn hơn, thường rơi vào độ tuổi từ 1 đến 4 tuổi, nếu được chăm sóc và theo dõi đúng cách.

Dị ứng đạm bò ở trẻ

Vì sao trẻ bị dị ứng với đạm bò?

Dị ứng đạm sữa bò xảy ra khi hệ miễn dịch của trẻ nhận diện nhầm protein trong sữa bò là “chất gây hại”, từ đó kích hoạt phản ứng phòng vệ quá mức. Quá trình này dẫn đến việc giải phóng các chất trung gian gây viêm, điển hình là histamine – thủ phạm chính gây ra những triệu chứng như nổi mẩn, nôn ói, tiêu chảy hay khó thở.

Trong sữa bò có hai loại protein chính dễ gây dị ứng là casein (tồn tại trong phần đặc của sữa) và whey (tồn tại trong phần nước). Trẻ có thể dị ứng với một trong hai hoặc cả hai loại protein này. Đáng chú ý, các protein tương tự cũng có mặt trong sữa dê, sữa cừu và một số thực phẩm khác, vì vậy trẻ dị ứng sữa bò thường cũng có nguy cơ dị ứng với những loại sữa này.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ dị ứng đạm sữa bò:

• Tiền sử dị ứng: Trẻ có cơ địa dị ứng hoặc mắc các bệnh lý như chàm, viêm da cơ địa, hen… sẽ dễ bị dị ứng hơn.
• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc dị ứng thực phẩm hoặc bệnh lý dị ứng như viêm mũi dị ứng, hen suyễn… thì nguy cơ dị ứng của trẻ cũng cao hơn.
• Độ tuổi: Dị ứng đạm sữa bò thường gặp ở trẻ dưới 1 tuổi, do hệ miễn dịch và hệ tiêu hóa còn non nớt, chưa hoàn thiện.

Trẻ dị ứng sữa bò do nhiều nguyên nhân

Các dấu hiệu cho thấy trẻ bị dị ứng đạm bò

Triệu chứng dị ứng đạm sữa bò có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể và mức độ biểu hiện ở mỗi trẻ là không giống nhau. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu sẽ giúp cha mẹ có hướng xử trí kịp thời, hạn chế những biến chứng nguy hiểm. Một số biểu hiện thường gặp gồm:

• Biểu hiện ngoài da: Trẻ có thể bị nổi mề đay, phát ban, chàm, ngứa ngáy khó chịu. Đây là những dấu hiệu dễ nhận thấy nhất.
• Triệu chứng tiêu hóa: Đau bụng, tiêu chảy, nôn ói, táo bón kéo dài hoặc phân có máu là những phản ứng khá phổ biến khi trẻ bị dị ứng với protein sữa bò.
• Biểu hiện đường hô hấp: Trẻ có thể bị nghẹt mũi, hắt hơi liên tục, thở khò khè hoặc khó thở, nhất là sau khi dùng sữa hoặc thực phẩm có chứa sữa bò.
• Biểu hiện toàn thân: Một số trẻ trở nên cáu kỉnh, quấy khóc nhiều, bỏ bú, chậm tăng cân, thậm chí sụt cân nếu tình trạng kéo dài mà không được phát hiện.
• Phản ứng dị ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ): Trong một số trường hợp hiếm, trẻ có thể gặp khó thở nặng, sưng phù mặt, môi tím tái, huyết áp tụt. Đây là tình trạng cấp cứu nguy hiểm, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Bao lâu trẻ hết hiện tượng dị ứng đạm bò?

Trên thực tế, dị ứng đạm sữa bò ở trẻ nhỏ thường không kéo dài suốt đời. Khi hệ miễn dịch ngày càng hoàn thiện, nhiều bé có thể “học cách” dung nạp protein trong sữa mà không còn phản ứng dị ứng. Tuy nhiên, thời gian khỏi dị ứng ở mỗi trẻ là khác nhau, phụ thuộc vào cơ địa và mức độ dị ứng ban đầu.

Một số bé có thể hết dị ứng sớm trong những năm đầu đời, thường là trước 3 tuổi.

Những trường hợp khác có thể cần thời gian lâu hơn để hệ miễn dịch đủ mạnh, giúp trẻ không còn phản ứng với protein sữa bò.

Cha mẹ tuyệt đối không nên tự ý cho trẻ thử lại các sản phẩm từ sữa bò khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Trẻ cần được thăm khám và làm xét nghiệm đánh giá khả năng dung nạp lại sữa, từ đó có hướng xử trí phù hợp. Nếu kết quả cho thấy dị ứng đã giảm hoặc biến mất, bác sĩ sẽ hướng dẫn cha mẹ cho trẻ dùng lại sữa với lượng nhỏ, tăng dần từ từ, đồng thời theo dõi sát phản ứng của trẻ trong quá trình này.

Trong trường hợp trẻ không bị dị ứng mà chỉ không dung nạp đường lactose – loại đường tự nhiên có trong sữa – thì mức độ nguy hiểm sẽ thấp hơn. Lúc này, cha mẹ có thể chuyển sang các loại sữa không chứa lactose và quan sát phản ứng của trẻ tại nhà mà không cần xét nghiệm dị ứng.

Thông thường trẻ sẽ hết dị ứng đạm sữa bò khoảng trước 3 tuổi

Dị ứng đạm sữa bò là một tình trạng khá phổ biến ở trẻ nhỏ và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện, xử lý đúng cách. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết dấu hiệu sớm, phân loại đúng dạng dị ứng và áp dụng các biện pháp chăm sóc – điều trị phù hợp sẽ giúp bảo vệ sức khỏe, hỗ trợ quá trình phát triển toàn diện của trẻ.