Nhận biết và phân biệt dị ứng đạm sữa bò: Điều bạn cần chú ý!

Dị ứng đạm sữa bò là một trong những dạng phản ứng dị ứng phổ biến nhất, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Điều này không chỉ gây ra sự khó chịu về thể chất mà còn ảnh hưởng đến tâm lý của người bệnh và gia đình. 

Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn về dị ứng đạm sữa bò, từ nguyên nhân, triệu chứng; cho đến cách phân biệt và phương pháp phòng ngừa trong bài viết này ba mẹ nhé!

1. Dị ứng đạm sữa bò là gì?

Dị ứng đạm sữa bò xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể bị nhầm lẫn và phản ứng với protein trong sữa bò như một tác nhân gây hại. Điều này dẫn đến việc cơ thể sản xuất kháng thể Immunoglobulin E (IgE) nhằm đối phó với những chất mà nó coi là “kẻ thù”. Phản ứng này có thể xảy ra ngay lập tức hoặc có độ trễ, với các triệu chứng khác nhau.

Các loại protein trong sữa bò:

– Casein: Là loại protein chiếm khoảng 80% trong sữa bò và có khả năng gây ra phản ứng dị ứng cao nhất. Người bị dị ứng với casein có thể gặp phải phản ứng ngay khi tiêu thụ sữa, phô mai hay các sản phẩm chứa casein.

– Whey: Chiếm khoảng 20% protein trong sữa bò. Mặc dù ít phổ biến hơn, nhưng vẫn có người dị ứng với protein whey. Whey có thể được tìm thấy trong nhiều sản phẩm chế biến sẵn như bột protein, sữa chua.

2. Nguyên nhân gây dị ứng đạm sữa bò

Di truyền

Những người có tiền sử gia đình bị dị ứng thực phẩm hoặc các bệnh liên quan đến miễn dịch như hen suyễn, viêm mũi dị ứng thường có nguy cơ cao hơn trong việc phát triển dị ứng đạm sữa bò.

Tiếp xúc quá sớm với sữa bò

Trẻ em dưới 1 tuổi không nên uống sữa bò nguyên chất. Hệ tiêu hóa và miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện có thể gây ra các phản ứng bất thường khi tiếp xúc với protein trong sữa bò.

Hệ miễn dịch yếu

Trẻ nhỏ hoặc người có hệ miễn dịch yếu dễ bị tổn thương hơn trước các tác nhân lạ, trong đó có protein trong sữa bò.

Sự phát triển của các vi khuẩn trong ruột

Khi trẻ nhỏ có sự mất cân bằng vi khuẩn đường ruột (thường do dùng kháng sinh hoặc chế độ ăn uống không cân bằng); hệ thống miễn dịch của trẻ có thể nhận diện kháng nguyên từ thực phẩm (như protein sữa bò) một cách sai lệch.

3. Triệu chứng của dị ứng đạm sữa bò

Triệu chứng của dị ứng đạm bò có thể xuất hiện ngay lập tức trong vòng vài phút đến vài giờ sau khi tiêu thụ sản phẩm từ sữa. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng có thể thay đổi từ nhẹ đến nặng:

Triệu chứng tiêu hóa

– Đau bụng: Trẻ có thể cảm thấy đau bụng dữ dội và khó chịu.

– Tiêu chảy: Có thể xuất hiện ngay sau khi tiêu thụ sản phẩm từ sữa, với phân lỏng hoặc có thể có máu.

– Nôn mửa: Trẻ nhỏ có thể nôn mửa sau khi uống sữa hoặc ăn sản phẩm chứa sữa.

Triệu chứng da

– Phát ban: Gây ngứa ngáy và khó chịu.

– Mẩn đỏ hoặc phù nề: Các phần của cơ thể như mặt, môi và mắt có thể bị sưng tấy.

Triệu chứng hô hấp

– Khó thở: Biểu hiện có thể là khó thở nhẹ hoặc thậm chí nghiêm trọng.

– Ho: Trẻ có thể khò khè hoặc ho liên tục.

– Ngạt mũi: Có thể gây ra cảm giác khó chịu và ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Triệu chứng nghiêm trọng

Phản ứng sốc phản vệ: Đây là tình trạng khẩn cấp đe dọa tính mạng. Các triệu chứng bao gồm:

+ Khó thở nặng hoặc ngưng thở.

+ Mạch đập nhanh, yếu hoặc trụy tim mạch.

+ Sưng mặt, họng và lưỡi, gây khó khăn khi nuốt hoặc nói.

+ Mất ý thức hoặc cảm giác choáng váng.

Dị ứng đạm sữa bò có khả năng tự khỏi khi trẻ lớn lên từ 3-5 tuổi. Vậy nên ba mẹ hoàn toàn có thể đến gặp các bác sĩ chuyên gia để có thể đề nghị thử nghiệm thức ăn xem trẻ có còn bị dị ứng đạm bò nữa hay không. Nếu kết quả cho thấy trẻ không còn dị ứng, cha mẹ có thể từ từ đưa sữa bò vào chế độ ăn uống của trẻ nhưng dưới sự giám sát chặt chẽ.

4. Phân biệt dị ứng đạm sữa bò với các tình trạng khác

Khi gặp triệu chứng, việc phân biệt dị ứng đạm sữa bò với các tình trạng khác là rất quan trọng. Điều này không chỉ giúp làm giảm sự nhầm lẫn trong chẩn đoán mà còn giúp ba mẹ thực hiện các biện pháp can thiệp phù hợp và kịp thời.

Không dung nạp lactose

– Bản chất: Không dung nạp lactose là tình trạng cơ thể không có đủ enzyme lactase để tiêu hóa đường lactose có trong sữa. Hệ thống enzyme này thường giúp phân hủy lactose thành glucose và galactose, những đường đơn giản mà cơ thể có thể hấp thụ.

– Triệu chứng: Triệu chứng chủ yếu của không dung nạp lactose bao gồm:

+ Đau bụng (thường là đau quằn quại)

+ Đầy hơi

+ Táo bón hoặc tiêu chảy, có thể gây ra phân lỏng.

– Cách phân biệt: Không dung nạp lactose không gây phản ứng miễn dịch và thường biểu hiện triệu chứng sau một thời gian tiêu thụ sữa (thường là khoảng 30 phút đến 2 giờ). Điều này khác với dị ứng sữa bò, triệu chứng có thể xuất hiện ngay lập tức hoặc trong vòng một giờ.

Viêm da dị ứng

– Bản chất: Viêm da dị ứng ở trẻ là tình trạng phản ứng của da với các tác nhân kích thích như phấn hoa, bụi bẩn, hoặc thực phẩm. Đây là một dạng của bệnh chàm – một bệnh viêm da dị ứng mãn tính.

– Triệu chứng: Các triệu chứng thường bao gồm:

+ Phát ban đỏ ngứa ngáy, có thể xuất hiện trên da đầu, mặt, tay và các khu vực gập.

+ Da có thể trở nên khô và nứt nẻ.

+ Có thể xuất hiện vết loét nếu gãi nhiều.

– Cách phân biệt: Viêm da dị ứng thường không liên quan đến thực phẩm và triệu chứng có thể kéo dài trong suốt thời gian tiếp xúc với các tác nhân gây kích thích. Nếu một người bị viêm da dị ứng do sữa bò, triệu chứng sẽ xuất hiện khi họ tiếp xúc với sữa hoặc sản phẩm từ sữa nhưng không phải lúc nào cũng chỉ do sữa bò.

Dị ứng thực phẩm khác

– Bản chất: Dị ứng thực phẩm xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng bất thường với một loại thực phẩm nào đó, không chỉ riêng sữa bò mà còn có thể là đậu phộng, hạt, cá, và các loại thực phẩm khác.

– Triệu chứng: Các triệu chứng có thể tương tự như dị ứng đạm sữa bò, bao gồm phát ban, khó thở, hoặc sốc phản vệ.

– Cách phân biệt: Để phân biệt, bệnh nhân cần được hỏi về chế độ ăn uống và thực phẩm tiêu thụ gần đây để xác định nguyên nhân chính xác. Xét nghiệm dị ứng cũng có thể được thực hiện để xác định có phải protein cụ thể trong thực phẩm gây ra dị ứng hay không.

Dị ứng với hỗn hợp protein trong sữa

Đối với một số trẻ em, dị ứng sữa có thể không chỉ do casein hay whey mà cũng có thể là do hỗn hợp protein. Việc kiểm tra cụ thể các thành phần protein có trong sản phẩm từ sữa là rất quan trọng để xác định nguồn gốc dị ứng chính xác.

5. Cách chẩn đoán dị ứng đạm sữa bò

Để xác định liệu một người có bị dị ứng đạm sữa bò hay không, các bác sĩ sử dụng nhiều phương pháp chẩn đoán khác nhau. Hoạt động này rất quan trọng để đưa ra các bước can thiệp hiệu quả như:

– Lịch sử bệnh án chi tiết

– Xét nghiệm dị ứng

+ Xét nghiệm dị ứng qua da: Trong quá trình này, bác sĩ sẽ xâm nhập các mẫu protein sữa bò vào da của bệnh nhân. Một vùng nhỏ sẽ được tiêm chất gây dị ứng và sau đó theo dõi phản ứng. Nếu vùng da xung quanh trở nên sưng tấy hoặc đỏ, thì có khả năng cao là người đó dị ứng với loại protein đó.

+ Xét nghiệm máu: Xét nghiệm này giúp xác định lượng kháng thể IgE trong máu. Một mức độ kháng thể IgE cao thường cho thấy cơ thể phản ứng với protein trong sữa bò.

– Thử nghiệm loại trừ

6. Biện pháp phòng ngừa và xử lý khi trẻ bị dị ứng đạm sữa bò

Tránh hoàn toàn sản phẩm từ sữa bò

– Ngừng ngay việc tiêu thụ sữa bò và các sản phẩm từ sữa: Đối với trẻ bị dị ứng, việc tránh hoàn toàn các sản phẩm như sữa tươi, phô mai, kem, bơ và các sản phẩm chế biến từ sữa là rất quan trọng.

– Đối với trẻ không bú hoặc ít bú sữa mẹ, nên sử dụng các loại sữa công thức sản xuất cho bé dị ứng đạm sữa bò “công thức không gây dị ứng” và “công thức thủy phân hoàn toàn”, “Công thức axit amin” 

– Kiểm tra nhãn mác sản phẩm: Khi mua thực phẩm, hãy đọc kỹ nhãn thành phần để đảm bảo không có protein sữa bò. Điều này bao gồm cả các thành phần như casein và whey, vì chúng có thể xuất hiện trong nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn.

Sử dụng sản phẩm thay thế an toàn

– Tìm kiếm sản phẩm từ thực vật: Có nhiều sản phẩm thay thế cho sữa bò như sữa hạt (như sữa hạnh nhân, sữa đậu nành, sữa dừa, sữa gạo) vừa tốt cho sức khỏe lại an toàn cho trẻ dị ứng. 

– Cẩn trọng với sản phẩm không chứa lactose: Mặc dù những sản phẩm này được làm từ sữa nhưng vẫn có nguy cơ chứa protein sữa. Do đó, hãy hết sức cẩn thận trong việc lựa chọn thực phẩm.

Giáo dục trẻ về dị ứng của mình

– Giải thích cho trẻ hiểu về tình trạng dị ứng: Hãy dạy cho trẻ hiểu rằng sữa có thể gây ra phản ứng không tốt cho sức khỏe của chúng và lý do cần tránh xa các sản phẩm đó. Điều này cũng giúp trẻ tự bảo vệ mình khi ở ngoài hoặc khi giao tiếp với bạn bè.

– Hướng dẫn trẻ cách đọc nhãn mác: Nếu trẻ đủ lớn, hãy dạy trẻ cách đọc nhãn thực phẩm để nhận biết những sản phẩm an toàn và những sản phẩm có thể gây dị ứng.

Lập kế hoạch ăn uống cân bằng

– Tạo thực đơn dinh dưỡng phong phú: Đảm bảo rằng trẻ vẫn nhận được đủ chất dinh dưỡng từ nguồn thực phẩm khác như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, và các nguồn protein từ thực vật động vật khác.

– Phối hợp ý kiến của bác sĩ dinh dưỡng: Nếu cần, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ dinh dưỡng để lập một kế hoạch ăn uống phù hợp đảm bảo trẻ vẫn phát triển khỏe mạnh mà không bị thiếu hụt chất dinh dưỡng.

Theo dõi và ghi chép tình trạng sức khỏe

– Ghi chép triệu chứng và phản ứng của trẻ: Hãy lập sổ tay ghi chú lại các triệu chứng của trẻ và bất kỳ phản ứng nào xảy ra nếu ăn phải thực phẩm có dấu hiệu dị ứng. Điều này sẽ giúp bác sĩ theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ hiệu quả hơn.

– Định kỳ tái khám: Đưa trẻ đến bác sĩ để kiểm tra định kỳ; nhằm theo dõi tình hình dị ứng và thảo luận về bất kỳ thay đổi nào trong chế độ ăn uống.

Trẻ bị dị ứng đạm sữa bò có thể sử dụng được sữa Aptamil Profutura Úc hay không? 

Nổi bật với công thức Synbiotic độc quyền được phát minh bởi Viện Nghiên Cứu Danone Nutricia Research. Synbiotic chứa Prebiotics galacto-oligosaccarit chuỗi ngắn và fructo-oligosaccarit chuỗi dài (scGOS/lcFOS) với tỷ lệ 9:1 cùng với chủng Probiotics B. breve cụ thể M-16V, đã cho thấy những kết quả tốt đối với hệ miễn dịch và hệ tiêu hóa của trẻ.

Các nghiên cứu xoay quanh Synbiotic cũng khẳng định, bổ sung Synbiotic giúp giảm 73% các bệnh lý liên quan dị ứng như viêm da cơ địa, chàm sữa và đặc biệt kiểm soát tốt tình trạng trẻ dị ứng đạm sữa bò. Bên cạnh đó Aptamil Profutura Úc còn có thêm Nucleotides chất quan trọng ảnh hưởng đến mức độ tăng trưởng của trẻ; giúp tăng cường hệ miễn dịch và sức đề kháng; hỗ trợ tăng cường các lợi khuẩn đường ruột giúp trẻ tránh được các bệnh về tiêu hóa.

Axit amin trong sữa Aptamil Úc cũng không gây dị ứng đối với trẻ. Đặc biệt, sữa có hương vị béo ngậy tự nhiên, không tanh như nhiều loại sữa khác, tạo cảm giác ngon miệng cho các bé khi ăn.

Với rất nhiều triệu trứng phản ứng thực tế. Dị ứng đạm sữa bò là một tình trạng cần được chú ý, đặc biệt là với trẻ nhỏ.

Trong khi việc nhận biết triệu chứng và phân biệt với các tình trạng khác là quan trọng, việc phòng ngừa và chăm sóc cũng không kém phần thiết yếu. Nếu bạn nghi ngờ mình hoặc con mình có thể bị dị ứng đạm sữa bò. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có những biện pháp can thiệp kịp thời và hiệu quả.

—> Xem thêm: Khám phá về sự thật không dung nạp Lactose