Khám phá sự thật về không dung nạp Lactose

Không dung nạp lactose là một tình trạng phổ biến mà nhiều người gặp phải, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về nó. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu chi tiết về không dung nạp lactose: Triệu chứng, nguyên nhân, cách quản lý, cho đến những thực phẩm nên tránh và cách thay thế.

Từ đó giúp bạn có thể tự tin hơn trong việc chăm sóc sức khỏe của mỗi thành viên trong gia đình của mình nhé!

Định nghĩa không dung nạp Lactose

Bản chất của việc không dung nạp Lactose:

Không dung nạp lactose là tình trạng mà cơ thể không sản xuất đủ enzyme lactase để tiêu hóa lactose, một loại đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa: Sữa công thức, bơ, kem, phô mai, sữa chua, …. Lactose cần được phân giải thành hai loại đường đơn là glucose và galactose để cơ thể có thể hấp thụ dinh dưỡng.

Nếu thiếu lactase, lactose có trong thức ăn sẽ di chuyển vào đại tràng thay vì được chuyển hóa và hấp thu. Trong đại tràng, vi khuẩn tại đây sẽ tương tác với lactose không tiêu hóa, gây ra các dấu hiệu và triệu chứng không dung nạp lactose.

Tỷ lệ người bị không dung nạp Lactose

Các nghiên cứu cho thấy có đến 65% dân số thế giới bị ảnh hưởng bởi tình trạng không dung nạp lactose ở một mức độ nào đó. Tỷ lệ này cao hơn ở một số dân tộc như người Á Đông (chiếm khoảng 90%), người Châu Phi và người bản địa Châu Mỹ. Tuy nhiên, dân số ở các nước Bắc Âu thường có tỷ lệ không dung nạp lactose thấp hơn, với khoảng 15%.

Triệu chứng của không dung nạp Lactose

Triệu chứng của không dung nạp lactose rất đa dạng và có thể từ nhẹ đến nặng. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp:

– Đau bụng: Cơn đau có thể xuất hiện từ âm ỉ đến dữ dội; thường kèm theo cảm giác khó chịu trong bụng. Đây là triệu chứng điển hình nhất.

– Bụng đầy hơi: Hậu quả của việc tiêu thụ lactose không được tiêu hóa là khí tích tụ trong dạ dày và ruột, gây ra cảm giác căng tức.

– Tiêu chảy: Sự không tiêu hóa lactose có thể dẫn đến việc chất lỏng trong ruột không được hấp thu, gây tiêu chảy.

– Buồn nôn và ói mửa: Đôi khi, một số người có thể cảm thấy buồn nôn sau khi tiêu thụ lactose.

– Cảm giác co thắt: Cảm giác co thắt ở bụng dưới rất khó chịu và có thể kéo dài nhiều giờ sau khi ăn.

Những triệu chứng này thường xuất hiện từ 30 phút đến 2 giờ sau khi tiêu thụ các sản phẩm chứa lactose.

Nguyên nhân gây ra không dung nạp Lactose

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng không dung nạp lactose:

– Thiếu hụt enzyme lactase bẩm sinh: tình trạng này là do gen di truyền, dẫn đến khả năng sản xuất enzyme lactase thấp từ khi sinh ra.

– Giảm sản xuất trong quá trình trưởng thành: Khi cơ thể phát triển, có thể giảm khả năng sản xuất enzyme lactase tự nhiên, dẫn đến tình trạng không dung nạp lactose ở người lớn.

– Bệnh lý: Các bệnh như viêm ruột, bệnh Celiac, hoặc bệnh Crohn có thể làm giảm khả năng sản xuất enzyme lactase của cơ thể

– Chấn thương đường ruột: Việc trải qua phẫu thuật hoặc tổn thương cho dạ dày, ruột có thể ảnh hưởng đến sự sản xuất enzyme lactase.

Phân biệt giữa không dung nạp Lactose và dị ứng sữa

Hai tình trạng này rất dễ bị nhầm lẫn, nhưng thực tế chúng hoàn toàn khác nhau:

+ Không dung nạp lactose: Là sự thiếu hụt enzyme lactase dẫn đến không thể tiêu hóa lactose. Triệu chứng liên quan chủ yếu đến đường tiêu hóa, như đau bụng, tiêu chảy, đầy hơi.

+ Dị ứng sữa: Là phản ứng miễn dịch của cơ thể với Protein có trong sữa (Casein và Whey). Triệu chứng có thể nghiêm trọng hơn và bao gồm phát ban, khó thở, sốc phản vệ, có thể xảy ra ngay lập tức sau khi tiêu thụ sữa.

Hiểu rõ sự khác biệt giữa hai tình trạng này sẽ giúp bạn tìm ra phương pháp điều trị và quản lý phù hợp.

Làm thế nào để quản lý không dung nạp Lactose?

Có rất nhiều cách để quản lý không dung nạp lactose hiệu quả:

+ Xác định mức độ dung nạp: Không phải tất cả mọi người đều không thể tiêu hóa hoàn toàn lactose. Hãy thử nghiệm với các sản phẩm từ sữa và ghi chú xem bạn có thể tiêu thụ bao nhiêu trước khi xuất hiện triệu chứng.

+ Sử dụng sản phẩm không chứa lactose: Nhiều sản phẩm hiện nay đã được chế biến để loại bỏ lactose, như sữa không lactose, phô mai hoặc sữa chua không lactose.

+ Bổ sung enzyme lactase: Sử dụng sản phẩm chứa enzyme lactase trước khi tiêu thụ thực phẩm có lactose có thể giúp bạn tiêu hóa tốt hơn và giảm thiểu triệu chứng.

+ Thay thế thực phẩm: Chọn các loại thực phẩm thay thế không chứa lactose như sữa hạnh nhân, sữa đậu nành, hay sữa dừa. Những lựa chọn này không chỉ giúp bạn hạn chế lactose mà còn bổ sung nhiều dưỡng chất khác.

Thực phẩm nên tránh hoặc hạn chế

Nếu bạn không dung nạp lactose, đây là một số thực phẩm bạn nên hạn chế hoặc tránh hoàn toàn:

– Sữa tươi và các sản phẩm từ sữa: sữa tươi, kem, phô mai thường chứa hàm lượng lactose cao.

– Sữa chua không lên men: Các loại sữa chua truyền thống có thể chứa nhiều lactose, nhưng sữa chua lên men có thể dễ tiêu hóa hơn do quá trình lên men làm giảm hàm lượng lactose.

– Thực phẩm chế biến có lactose: Rất nhiều món ăn chế biến sẵn qua chế biến có thể chứa lactose, bao gồm bánh ngọt, nước sốt, thịt chế biến sẵn, và thức ăn đông lạnh.

Biện pháp chẩn đoán không dung nạp Lactose

Việc chẩn đoán không dung nạp lactose thường được thực hiện qua nhiều phương pháp khác nhau để xác định chính xác tình trạng này. Dưới đây là một số biện pháp phổ biến:

Lịch sử y tế và khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ tiến hành hỏi về triệu chứng, thời gian xuất hiện, và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng sau khi tiêu thụ sản phẩm có chứa lactose. Bạn có thể sẽ được yêu cầu giữ nhật ký thực phẩm để khoảng thời gian theo dõi các biểu hiện của cơ thể.

Thử nghiệm Hydrogen Breath Test (thử nghiệm hơi thở Hydrogen)

Đây là một trong những phương pháp phổ biến nhất để chẩn đoán không dung nạp lactose.

+ Thực hiện thử nghiệm: Bạn sẽ được yêu cầu không ăn hoặc uống gì trong vòng vài giờ trước khi thử nghiệm. Sau đó, bạn sẽ uống một dung dịch chứa lactose.

+ Kiểm tra hơi thở: Trong khoảng thời gian từ 30 phút đến 2 giờ, bạn sẽ thở vào một ống để đo nồng độ Hydrogen trong hơi thở. Nếu bạn không thể tiêu hóa lactose, nồng độ Hydrogen trong hơi thở của bạn sẽ tăng lên do sự phân hủy lactose bởi vi khuẩn trong ruột, tạo ra khí hydrogen.

Kiểm tra mức độ Glucose trong máu

Phương pháp này cũng liên quan đến việc tiêu thụ lactose, nhưng nó đo mức glucose trong máu.

Quy trình: sau khi uống dung dịch lactose, bác sĩ sẽ lấy mẫu máu để đo nồng độ glucose trong máu. Nếu nồng độ glucose không tăng, điều này cho thấy cơ thể không tiêu hóa lactose đúng cách.

Phân tích tế bào phân

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu phân tích phân để xem có sự hiện diện của lactose chưa tiêu hóa. Phương pháp này thường ít được sử dụng hơn, nhưng có thể hữu ích trong một số tình huống đặc biệt, nhất là khi trẻ em có triệu chứng.

Phương pháp điều trị không dung nạp Lactose

Mặc dù không dung nạp lactose không thể chữa trị hoàn toàn, nhưng có nhiều phương pháp để quản lý và giảm nhẹ các triệu chứng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị hiệu quả:

Thay đổi chế độ ăn uống

+ Giảm tiêu thụ sản phẩm từ sữa: Hạn chế hoặc loại bỏ sản phẩm có chứa lactose như sữa tươi, kem, phô mai và một số loại sữa chua.

+ Chọn thực phẩm không chứa lactose: Sử dụng các sản phẩm từ sữa không chứa lactose hoặc không chứa lactose như sữa hạnh nhân, sữa đậu nành, hay sữa dừa. Các sản phẩm này không chỉ an toàn hơn mà còn cung cấp nhiều lựa chọn bổ dưỡng cho chế độ ăn uống của bạn.

Bổ sung Enzyme Lactase

Viên bổ sung enzyme lactase: Có sẵn dưới dạng viên nén hoặc bột, enzyme lactase có thể giúp tiêu hóa lactose tốt hơn. Bạn cần sử dụng trước khi ăn hoặc uống các sản phẩm chứa lactose để cảm thấy dễ chịu hơn.

Sử dụng sữa chua lên men

Thực phẩm chứa probiotics: Một số thực phẩm như sữa chua lên men chứa probiotics có thể giúp cải thiện khả năng tiêu hóa lactose. Quá trình lên men giúp giảm lượng lactose trong sản phẩm nên một số người có thể dung nạp sữa chua mà không gặp vấn đề.

Thực phẩm thay thế

Bổ sung dinh dưỡng: Khi giảm hoặc loại bỏ sản phẩm từ sữa. Bạn cần chú ý bổ sung canxi và vitamin D từ các nguồn khác như rau xanh như cải xoăn, súp lơ, hạt chia, và cá họ biển.

Theo dõi tình trạng sức khỏe

Kiểm tra định kỳ: Nếu bạn đã được chẩn đoán không dung nạp lactose. Hãy theo dõi tình trạng sức khỏe của bạn với sự giúp đỡ của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng; để đảm bảo rằng bạn không thiếu hụt dinh dưỡng.

Giáo dục về thực phẩm

+ Học cách đọc nhãn: Hãy tập thói quen đọc nhãn thực phẩm và tìm hiểu về các thành phần để phát hiện lactose trong nhiều sản phẩm chế biến sẵn mà không ngờ tới.

+ Biết sản phẩm thay thế: Tìm hiểu và giới thiệu các sản phẩm thay thế không chứa lactose.

Chẩn đoán và điều trị không dung nạp lactose là một phần quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Biết cách quản lý tình trạng này thông qua thay đổi chế độ ăn uống, bổ sung enzyme, và chọn lựa thực phẩm thích hợp sẽ giúp bạn sống khỏe mạnh hơn mà không cần phải lo lắng về các triệu chứng không thoải mái.

Không dung nạp lactose là một tình trạng phổ biến mà nhiều người gặp phải nhưng có thể quản lý hiệu quả bằng cách nhận biết triệu chứng và điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý. Bằng cách hiểu rõ về cơ thể mình và các lựa chọn thực phẩm. Bạn có thể duy trì sức khỏe và chất lượng cuộc sống mà không cần phải từ bỏ các sản phẩm thực phẩm yêu thích của mình.

—> Xem thêm: Những dấu hiệu khi trẻ dị ứng đạm sữa bò